Tăng huyết áp không chỉ là con số áp lực máu trên máy đo. Đây là một “kẻ giết người thầm lặng”, bởi trong nhiều trường hợp, bệnh không có triệu chứng rõ rệt nhưng lại âm thầm phá hủy các cơ quan quan trọng trong cơ thể. Nếu không kiểm soát tốt, biến chứng tăng huyết áp có thể gây tổn thương nặng nề đến tim, thận, mắt, não và nhiều cơ quan khác. Đừng xem nhẹ những hậu quả này nếu bạn hoặc người thân đang sống chung với cao huyết áp.

1. Tăng huyết áp là gì?
Tăng huyết áp là tình trạng huyết áp đo được cao hơn mức bình thường, cụ thể:

Huyết áp bình thường: < 120/80 mmHg

Tăng huyết áp: ≥ 140/90 mmHg

Bệnh có thể do yếu tố di truyền, tuổi tác, chế độ ăn uống dư muối – thiếu kali, béo phì, căng thẳng kéo dài hoặc lối sống ít vận động. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tăng huyết áp là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu.

2. Biến chứng tăng huyết áp: Mối nguy với toàn cơ thể
Tăng huyết áp không được kiểm soát có thể gây biến chứng nghiêm trọng đến hầu hết các cơ quan chính, bao gồm:

2.1. Biến chứng ở tim: Nguy cơ suy tim và nhồi máu cơ tim
Suy tim: Huyết áp cao làm tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu, lâu ngày khiến cơ tim dày lên, suy yếu và dẫn đến suy tim.

Đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim: Tăng huyết áp làm tổn thương thành mạch, tạo điều kiện hình thành mảng xơ vữa, gây tắc nghẽn mạch vành.

📌 Triệu chứng cảnh báo: đau tức ngực, khó thở, mệt khi gắng sức, phù chân.

2.2. Biến chứng não: Đột quỵ nguy hiểm tính mạng
Đột quỵ (tai biến mạch máu não) là một trong những biến chứng tăng huyết áp phổ biến nhất, xảy ra khi mạch máu não bị vỡ (xuất huyết não) hoặc tắc nghẽn (nhồi máu não).

Tăng huyết áp làm thành mạch máu não yếu, dễ vỡ hoặc hình thành cục máu đông.

Nguy cơ đột quỵ tăng gấp 4–6 lần ở người cao huyết áp.

📌 Dấu hiệu cảnh báo: nói ngọng, méo miệng, yếu liệt nửa người, đau đầu dữ dội.

2.3. Biến chứng ở thận: Suy thận mạn tính
Thận gồm hàng triệu đơn vị lọc máu nhỏ gọi là nephron. Khi huyết áp tăng cao kéo dài:

Lưu lượng máu qua thận tăng, gây tổn thương mao mạch cầu thận.

Gây ra suy giảm chức năng lọc máu, lâu ngày dẫn đến suy thận mạn, cần lọc máu hoặc ghép thận.

📌 Triệu chứng: phù chân, tiểu đêm, tiểu ra máu hoặc bọt, mệt mỏi kéo dài.

2.4. Biến chứng mắt: Mù lòa do tổn thương đáy mắt
Tăng huyết áp làm co thắt và hư hại mao mạch võng mạc, gây:

Xuất huyết, phù gai thị, thoái hóa võng mạc.

Nếu không điều trị kịp thời, có thể mất thị lực vĩnh viễn.

📌 Cảnh báo: nhìn mờ, chấm đen trước mắt, đau nhức trong mắt.

2.5. Biến chứng mạch máu: Phình tách động mạch chủ
Động mạch chủ – mạch máu lớn nhất cơ thể – có thể bị phình hoặc tách thành do áp lực cao kéo dài.

Nếu vỡ phình động mạch chủ, bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng nếu không cấp cứu kịp thời.

📌 Triệu chứng: đau lưng dữ dội, mạch không đều ở hai tay, huyết áp chênh lệch.

3. Tăng huyết áp kéo dài có thể gây tử vong – Đừng chủ quan!
Theo số liệu thống kê, gần 10 triệu người chết mỗi năm liên quan đến biến chứng tăng huyết áp. Đáng lo hơn, phần lớn các ca tử vong đều có thể phòng ngừa được nếu người bệnh:

Phát hiện bệnh sớm.

Điều trị đều đặn.

Tuân thủ chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh.

4. Phòng ngừa biến chứng tăng huyết áp: Bắt đầu từ lối sống
Dưới đây là những giải pháp hiệu quả và đơn giản để ngăn chặn biến chứng nguy hiểm:

4.1. Theo dõi huyết áp thường xuyên
Đo huyết áp mỗi ngày tại nhà.

Ghi chép và theo dõi chỉ số theo khuyến nghị của bác sĩ.

4.2. Uống thuốc đúng liều – đúng giờ
Không tự ý ngưng thuốc, thay đổi liều lượng.

Tái khám định kỳ để điều chỉnh phác đồ.

4.3. Ăn uống hợp lý – Giảm muối, tăng rau xanh
Giảm muối < 5g/ngày.

Hạn chế mỡ động vật, thực phẩm chế biến sẵn.

Tăng cường kali từ rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.

4.4. Duy trì cân nặng hợp lý
Giảm cân nếu BMI > 25.

Giảm mỡ bụng – yếu tố làm tăng nguy cơ tim mạch.

4.5. Tập thể dục đều đặn
30 phút/ngày, ít nhất 5 ngày/tuần.

Đi bộ nhanh, bơi lội, đạp xe, yoga là các lựa chọn lý tưởng.

4.6. Giảm stress, ngủ đủ giấc
Ngủ 7–8 giờ/đêm.

Thiền, nghe nhạc, trò chuyện để cân bằng cảm xúc.

Kết luận
Biến chứng tăng huyết áp có thể cướp đi sinh mạng hoặc khiến người bệnh sống phụ thuộc cả đời nếu không được phát hiện và kiểm soát đúng cách. Đừng chủ quan với những con số huyết áp – hãy theo dõi thường xuyên, dùng thuốc đúng, và điều chỉnh lối sống để bảo vệ sức khỏe tim mạch cũng như chất lượng cuộc sống lâu dài.

Bài viết khác cùng Box :